CPU (Central Processing Unit) – Bộ xử lý trung tâm, được ví như "bộ não" của máy tính. Nó chịu trách nhiệm xử lý tất cả các lệnh từ phần mềm và phần cứng, thực hiện các phép tính, xử lý dữ liệu và điều khiển hoạt động của toàn bộ hệ thống.
CPU bao gồm ba thành phần chính:
ALU (Arithmetic Logic Unit - Đơn vị số học và logic): Xử lý các phép toán số học (cộng, trừ, nhân, chia) và các phép toán logic (AND, OR, NOT…).
CU (Control Unit - Bộ điều khiển): Điều phối hoạt động của CPU, ra lệnh cho các bộ phận khác.
Registers (Thanh ghi): Lưu trữ tạm thời dữ liệu và lệnh trong quá trình xử lý.
Xung nhịp (Clock Speed, GHz): Tốc độ xử lý, đo bằng GHz. Xung nhịp càng cao, CPU càng nhanh.
Số nhân (Cores): CPU có nhiều nhân giúp xử lý đa nhiệm tốt hơn. Ví dụ: 4 nhân (quad-core), 6 nhân (hexa-core), 8 nhân (octa-core)…
Số luồng (Threads): Một nhân có thể có nhiều luồng để xử lý nhiều tác vụ cùng lúc. Công nghệ Hyper-Threading của Intel và SMT của AMD giúp tăng số luồng.
Bộ nhớ đệm (Cache): Lưu trữ dữ liệu tạm thời để CPU truy xuất nhanh hơn. Có 3 loại: L1, L2, L3.
TDP (Thermal Design Power): Mức tiêu thụ điện và tỏa nhiệt của CPU, đo bằng watt (W).
Intel: Core i3, i5, i7, i9 (dành cho PC, laptop); Xeon (máy chủ).
AMD: Ryzen 3, 5, 7, 9 (dành cho PC, laptop); EPYC (máy chủ).
Apple: M1, M2, M3 (CPU cho MacBook, iMac).
Nhận lệnh từ phần mềm/hệ điều hành.
Giải mã lệnh.
Thực thi lệnh bằng ALU.
Lưu kết quả vào bộ nhớ hoặc gửi đến thiết bị xuất (màn hình, loa...).
Ép xung (Overclocking) giúp CPU chạy nhanh hơn xung nhịp gốc, nhưng cần tản nhiệt tốt và nguồn điện ổn định. Các CPU có hậu tố "K" (Intel) hoặc "X" (AMD) thường hỗ trợ ép xung.
Văn phòng, học tập: Intel Core i3/Ryzen 3 trở lên.
Gaming: Core i5/i7 hoặc Ryzen 5/7, xung nhịp cao.
Đồ họa, dựng phim: Core i7/i9 hoặc Ryzen 7/9, nhiều nhân luồng.
Máy chủ: Intel Xeon hoặc AMD EPYC, nhiều nhân, hỗ trợ ECC RAM.